Masz tylko dwoje oczu – dbaj o nie! Ten artykuł to swego rodzaju poradnik, w którym przedstawiamy istotne informacje na temat preparatów do przepłukiwania oczu zapewniających skuteczną pierwszą pomoc w przypadku urazów oka.
Wzrok jest jednym z najważniejszych zmysłów. Dlatego też odpowiednia ochrona oczu przed urazami, zwłaszcza w miejscu pracy, jest niezwykle istotna. Niestety, wypadkom nie zawsze udaje się zapobiec.
Przy tego typu urazach tylko natychmiastowe gruntowne przepłukanie oczu pozwoli skutecznie zmniejszyć skalę odniesionych obrażeń.
Budowa i funkcjonowanie oka
Ludzkie oko zbudowane jest z wielu zintegrowanych organów, które współtworzą narząd wzroku. Promienie świetlne przechodzące przez rogówkę trafiają do komory przedniej z cieczą wodnistą, znajdującej się między rogówką a tęczówką. Tęczówka reguluje ilość wpadającego do oka światła, które ulega załamaniu przechodząc przez soczewkę. Za soczewką znajduje się ciało szkliste, wypełniające wnętrze gałki ocznej.
Najistotniejszą częścią oka jest siatkówka, dzięki której możemy odbierać bodźce wzrokowe. Umożliwiają to liczne receptory nerwowe, które łączą się w nerw wzrokowy przewodzący bodźce do mózgu.
 |
Anatomia narządu wzroku: 1: twardówka 2: naczyniówka 3: siatkówka 4: ciało szkliste 5: nerw wzrokowy 6: ciało rzęskowe 7: komora tylna oka 8: komora przednia oka 9: soczewka 10: źrenica 11: rogówka 12: tęczówka 13: kanał Schlemma |
Ryzyko urazów oczu w miejscu pracy
Ciała obce
Znaczna część wypadków, przy których dochodzi do uszkodzeń oczu, to urazy mechaniczne, spowodowane przedostaniem się do wnętrza oka ciał obcych, m.in. takich jak:
| • wióry • drzazgi • opiłki metalu |
• odpryski • kurz • brud i pył |
Ciała obce mogą powodować obrażenia powierzchniowe lub urazy wewnątrzgałkowe, np. guzy i krwotoki do wnętrza oka. O skali uszkodzeń decyduje rodzaj i kształt ciała obcego oraz siła, z jaką trafia ono do oka. Ciała obce, które wtargnęły do oka z dużym impetem, mogą uszkodzić rogówkę i przedostać się do wnętrza gałki ocznej. Częstą konsekwencją takich wypadków są poważne uszkodzenia soczewki i siatkówki. Szczególnie niebezpieczne są wszelkiego rodzaju obicia, jak np. uderzenie narzędziem, które wyślizgnęło się z ręki podczas pracy. Skutkiem takiego wypadku może być znaczne pogorszenie zdolności widzenia, a nawet całkowita utrata wzroku.
Substancje chemiczne
Chemikalia mogą dostać się do oka w postaci stałej, płynnej lub gazowej (opary). Do najczęstszych wypadków w miejscu pracy należą te, w których dochodzi do oparzeń oczu substancjami płynnymi. Dłuższy kontakt oka z kwasem lub ługiem może skutkować poważnymi uszkodzeniami tkanek.
Gdy żrący płyn przedostanie się przez rogówkę do wnętrza gałki ocznej, należy liczyć się z nieodwracalnym uszkodzeniem wzroku. Skala odniesionych obrażeń zależy od następujących czynników:
- stężenie substancji chemicznej – silnie stężone kwasy i zasady są zwykle bardzo żrące;
- temperatura płynu – wysoka temperatura zwiększa właściwości żrące substancji chemicznych;
- czas kontaktu z okiem – im jest on dłuższy, tym głębiej wnika drażniący płyn, zwiększając ryzyko odniesienia poważnych obrażeń.
Płyny do przepłukiwania oczu – natychmiastowa pomoc w razie wypadku
W przypadku urazów oczu decydującą rolę odgrywa szybka reakcja i dobór odpowiedniego roztworu płuczącego (płukanki), który pomoże ograniczyć rozmiar odniesionych uszkodzeń. Płukanki do oczu powinny spełniać następujące wymogi:
- skuteczne niwelować ekspozycję na środki chemiczne w oku;
- umożliwiać łatwą i szybką aplikację roztworu płuczącego,
- być stale dostępne na zagrożonym stanowisku pracy, najlepiej w zasięgu ręki.
Jeśli na skutek wypadku dojdzie do kontaktu oka z chemikaliami, należy natychmiast rozpocząć jego przepłukiwanie. W żadnym razie nie wolno odwlekać tej czynności, np. zdejmując soczewki kontaktowe przed rozpoczęciem płukania oczu.
Ważna wskazówka
W przypadku urazów oczu należy bezzwłocznie zasięgnąć porady lekarza okulisty – nawet jeżeli obrażenia wydają się być niegroźne. Obrażenia takie mogą być przyczyną poważnych powikłań, dlatego zalecane jest kontynuowanie przepłukiwania oka 0,9% roztworem chlorku sodu w drodze do szpitala lub do momentu przybycia lekarza, który zadecyduje o dalszym przebiegu leczenia.
Wypłukiwanie ciał obcych z oka
Wszelkie ciała obce, które dostały się do oka, należy natychmiast z niego wypłukać. Tradycyjnie najlepszy efekt płuczący zapewnia roztwór soli fizjologicznej (0,9% roztwór NaCl), ze względu na skład chemiczny zbliżony do cieczy wodnistej w oku. Płukanki do oczu dostępne są w sterylnych butelkach, które zachowują wysoką jakość płynu płuczącego przez okres nawet do 3 lat. Jałowe butelki nie wymagają czyszczenia ani konserwacji, a podczas aplikacji płynu skutecznie chronią oko przed wprowadzeniem do niego dodatkowych szkodliwych patogenów. Przepłukiwanie oka zwykłą wodą lub innym niesterylnym płynem może prowadzić do gwałtownego rozwoju infekcji bakteryjnych.
Dlatego butelki takie bezwzględnie należy regularnie wyjaławiać podczas wymiany wody przeznaczonej do przepłukiwania oczu. Ergonomiczny kształt nasadki na oko pozwala aplikować płyn łagodnym i równomiernym strumieniem. Nasadka jest zintegrowana z zakrętką butelki, dzięki czemu osoba poszkodowana może sama podjąć akcję ratunkową i niezwłocznie rozpocząć przepłukiwanie podrażnionego oka. W wypadkach przy pracy często dochodzi do urazów obojga oczu jednocześnie. Skuteczną pierwszą pomoc zapewniają tu płukanki DUO, wyposażone w zakrętki z podwójną nasadką, która pomaga utrzymać otwarte oczy podczas płukania oraz przemywać je w sposób łagodny i równomierny.
Neutralizacja kwasów i substancji alkalicznych
Niebezpieczne chemikalia stanowią zagrożenie w wielu miejscach pracy
Nieszczęśliwe wypadki, w których dochodzi do uszkodzeń oczu na skutek oparzeń żrącymi chemikaliami, zdarzają się w licznych sektorach rynku pracy, w przedsiębiorstwach działających w wielu różnych branżach. Lotniska, zakłady chemiczne, firmy recyklingowe, fabryki cementu, place budowy, górnictwo, przemysł spożywczy, metalowy i papierniczy – wszędzie tam, gdzie w procesie produkcji lub oczyszczania znajdują zastosowanie żrące ługi i kwasy, istnieje ryzyko wystąpienia tego rodzaju wypadków. Przyczyny mogą być bardzo różne: od poluzowanej uszczelki do wybuchu akumulatora. Dlatego warto zadbać o to, aby płukanka Plum pH Neutral była zawsze pod ręką, gotowa do natychmiastowego użycia.
O powodzeniu akcji ratunkowej decyduje kilka pierwszych sekund
Kwasy i zasady w zetknięciu ze skórą i błonami śluzowymi błyskawicznie uszkadzają tkanki. W przypadku oparzeń oczu chemikaliami nieodzowne jest jak najszybsze zneutralizowanie zmienionej wartości pH do poziomu około 7,4 – czyli normalnego poziomu pH płynu w oku. Aby skutecznie zapobiec powikłaniom, odczyn pH kwasu lub zasady należy zobojętnić natychmiast po zetknięciu z okiem, jeszcze zanim drażniąca substancja przeniknie przez rogówkę.
Wysoka skuteczność roztworu do płukania oczu jest niezwykle ważna
Płyn do płukania oczu Plum pH Neutral to 4,9% fosforanowy roztwór buforowy, który szybko i skutecznie neutralizuje nawet bardzo silne kwasy i substancje zasadowe. Płyn zawiera sole fosforanowe, obecne również w organizmie. Część buforu wodorofosforanu jest skuteczna wobec kwasów, natomiast część buforu diwodorofosforanu reaguje z jonami wodorotlenkowymi żrących substancji alkaicznych. Skuteczność działania płukanki Plum pH Neutral została potwierdzona badaniami naukowymi.
Oparzenia kwasem fluorowodorowym
Toksyczny i silnie żrący kwas fluorowodorowy w kontakcie z ciałem szybko rozpuszcza tkanki, łącznie z tkanką kostną. Płukanki Plum pH Neutral oraz Plum Eye Wash nie są w stanie zniwelować skutków tego typu oparzeń, dlatego ich stosowanie w wypadkach z udziałem kwasu fluorowodorowego NIE jest zalecane.
Zalecenia odnośnie stosowania płynu Plum pH Neutral
Płukanka Plum ph Neutral stanowi 2-minutową pierwszą pomoc dla oczu w razie kontaktu z kwasami lub substancjami alkalicznymi. Celem płukania oka zawartością butelki Plum pH Neutral jest obniżenie pH drażniących chemikaliów do nieszkodliwego poziomu tak szybko, jak to tylko możliwe. Zalecamy, aby kontynuować przepłukiwanie oczu płukanką Plum Eye Wash (0,9% roztwór NaCl) również w drodze do lekarza. Niezależnie od rodzaju obrażeń oka, zawsze skontaktuj się z lekarzem okulistą.
Kiedy należy stosować płukankę do oczu Plum pH Neutral?
Płukanka Plum pH Neutral to fosforanowy roztwór buforowy o pojemności buforowej zapewniającej szybką i skuteczną pierwszą pomoc w przypadku oparzenia oczu kwasem lub ługiem. Zawartość butelki pozwala przepłukiwać podrażnione oko przez około 2 minuty. Wartość pH to matematyczna funkcja opisująca poziom stężenia jonów wodorowych (H+) i wodorotlenowych (OH-) w roztworze. Roztwory o większym stężeniu jonów H+ wykazują odczyn kwaśny (pH <7), natomiast roztwory z przewagą jonów OH- wykazują odczyn zasadowy (pH >7). W roztworze o odczynie obojętnym wartość pH wynosi 7. Kontakt oka z chemikaliami, których wartość pH jest niższa niż 4 lub wyższa niż 10, może powodować oparzenia chemiczne z ryzykiem uszkodzenia rogówki.
Wskazówka: Informacje dotyczące wartości pH danego płynu można znaleźć w punkcie 9 karty charakterystyki bezpieczeństwa produktu. W przypadku oparzeń oka chemikaliami, których wartość pH jest niższa niż 4 lub wyższa niż 10, zalecamy stosowanie płukanki Plum pH Neutral. Jeśli wartość pH drażniącej substancji mieści się w zakresie od 4 do 10, należy zastosować płukankę Plum Eye Wash zawierającą 0,9% wodny roztwór NaCl (roztwór soli kuchennej). Dobór odpowiedniej płukanki do oczu i jej zastosowanie objaśniają zamieszczone niżej ilustracje. Pomyłkowe zastosowanie płukanki Plum pH Neutral zamiast Plum Eye Wash nie wiąże się z jakimkolwiek ryzykiem – oba preparaty pozwalają bezpiecznie usunąć drażniące chemikalia; jednakże tylko roztwór buforowy Plum pH Neutral skutecznie zobojętnia kwasy i substancje alkaliczne, które dostały się do oka.
Płuczki do oczu znajdziecie szukając TUTAJ.
